ประวัติความเป็นมาฯ

"ยึดมั่นศรัทธา ใฝ่รู้วิชา เชิดชูศาสนา ประตูลันตา ขุนรายาสามัคคี"
มัสยิดสามัคคีสามัคคีบ้านขุนรายา ทะเบียนมัสยิดเลขที่ 76 หมู่ที่ 1 ตำบลคลองยาง อำเภอเกาะลันตา จังหวัดกระบี่
ประวัติความเป็นมาของมัสยิด
บ้านขุนรายา บรรพบุรุษหลายยุคหลายสมัยเล่าขานกันนานมา จากบรรพบุรุษยุคก่อนๆมาจนถึงในยุคปัจจุบันก็ยังมีการเล่าสู่กันฟังจากผู้อาวุโส และความเป็นมาของหมู่บ้านและชื่อมัสยิด
เมื่อประมาณ 200 ปีที่ผ่านมาได้มีชาวมาลายูมีชื่อว่าขุนรายา อพยพมาด้วยสาเหตุอะไรไม่ทราบแน่ชัดเจน โดยเดินทางมาทางเรือจากแม่น้ำลำคลองอยู่ทางทิศตะวันออกของหมู่บ้าน (ปัจจุบันเรียกว่าคลองขุนรายาหรือท่าเรือบ่อแก้ว) เพื่อมาตั้งถิ่นฐานที่เหมาะสมกับการครองชีพในสมัยนั้น ห่างจากคลองขุนรายาประมาณ 600 เมตร ซึ่งเป็นพี้นที่ที่เหมาะสม โดยมีกลุ่มคนหลายๆกลุ่มมาสมทบรวมกันภายใต้การปกครองของท่านขุนรายา จึงมีการตั้งชื่อหมู่บ้านว่า บ้านขุนรายา โดยนับถือศาสนาอิสลามทั้งหมดเมื่อมีประชากรและครัวเรือนเพิ่ม จึงมีการจัดสร้างมัสยิดขึ้นหนึ่งหลังชื่อว่า มัสยิดบ้านขุนรายา
กาลเวลาผ่านไป ท่านขุนรายาได้เสียชีวิตลง ไม่มีผู้ใดทราบข้อมูลชัดเจนว่าท่านเสียชีวิตในช่วงใด แต่ปัจจุบันมีหลักฐานที่พึ่งค้นพบว่ากุโบร์ของท่านอยู่ในพื้นที่ ถึงแม้ว่ากูโบร์จะถูกทำลายไปแล้วบางส่วน จากการบุกรุกของผู้คน แต่ประชาชนที่ให้การนับถือท่านก็ได้ต่อสู้เพื่อห่วงแหนพื้นที่กูโบร์ไว้ได้สำเร็จ ระยะเวลาในช่วงนั้นได้ผ่านไปหลายปีโดยไม่มีข้อมูลที่ชัดเจน
ผ่านไปหลายปี ในครั้งนั้นได้เกิดโรคระบาดอย่างรุนแรง เรียกว่า ไข้ทรพิษ ผู้คนในยุคนั้นต่างล้มตายไปเป็นจำนวนมาก ทำให้ผู้คนต้องอพยพออกจากพื้นที่ไปตั้งถิ่นฐานที่ปลอดภัยจากโรคระบาด ผ่านไปหลายปีในพื้นที่บ้านขุนรายาเงียบเหงา ไร้ผู้คน จนอาคารมัสยิดเริ่มทรุดโทรมในที่สุด
ต่อมาประมาณ พ.ศ 2467 ประชากรเริ่มเดิมเริ่มกลับเข้ามาพร้อมกับประชากรใหม่ทำให้เกิดประชากรและครัวเรือนเพิ่มมากขึ้น และได้อาศัยมัสยิดบ้านเขาฝากเป็นศาสนสถานด้วยการเดินทางเท้าประมาณ 2 กิโลเมตร ชาวบ้านขุนรายาได้มีแนวคิดจัดสร้างมัสยิดขึ้นในพื้นที่ โดยมีนายตาบ หลานเด็น เป็นแกนนำและหลายคนให้ความร่วมมือในการสนทนา และประกาศให้ลูกบ้านทราบโดยทั่วกัน
เมื่อปี พ.ศ. 2503 นายเหล็ม รวดเร็ว (โต๊ะเต่เหล็ม)ผู้เสียสละอุทิศ(วากับ)ที่ดินส่วนหนึ่งซึ่งตั้งอยู่ในบริเวณซอยทางไปคลองขุนรายา(ท่าเรือบ่อแก้ว)เพื่อเป็นสถานที่ก่อสร้างมัสยิด ชาวบ้านได้รวบรวมแรงกายและทรัพย์สินและจัดสร้างอาคารมัสยิดขึ้น ด้วยความร่วมแรง ร่วมใจ ร่วมคิดในการพัฒนาด้วยความสามัคคีและศรัทธาอันแรงกล้า เพื่อนำไปสู่ความสำเร็จจากชุมชนน้อยๆเพื่อให้อนาคตรุ่นลูกรุ่นหลานและรุ่นต่อๆไป และด้วยแรงศรัทธามัสยิดก็สร้างเสร็จ
ปี พ.ศ. 2504 ชุมชนบ้านขุนรายาได้แยกสัปบุรุษมัสยิดบ้านเขาฝาก เข้ามาอยู่ในมัสยิดบ้านขุนรายา และตั้งชื่อใหม่ว่า มัสยิดมุสลิมสามัคคีบ้านขุนรายา โดยจดทะเบียนเลขที่ 76 เมื่อวันที่ 23 สิงหาคม 2504 โดยมี
นายตาบ หลานเด็น เป็น อิหม่าม
นายเฉด คนเรียน เป็น คอเต็บ
นายหมาด สมใจ เป็น บิหลั่น
กาลเวลาผ่านในช่วงหนึ่งบุคคลทั้งสามท่านมีอายุมากขึ้นจึงขอลาออกจากตำแหน่งทั้งสามคน ทางสัปบุรุษก็ได้แต่งตั้งบุคคลต่อไปเพื่อแทนตำแหน่งที่ว่าง และได้เลือกตั้งเป็นที่เรียบร้อย ตามหนังสืออำเภอเลขที่ กบ.52/202 ลงวันที่ 11 มกราคม 2515 ได้มีการแต่งตั้งอย่างเป็นทางการมีรายชื่อดังนี้
นายย่าบา เหมเส็ม เป็นอิหม่าม แทนนายตาบ หลานเด็น
นายดล ลันตัน เป็นคอเต็บ แทนนายเฉด คนเรียน
นายบูสัน น้ำใส เป็นบิหลั่น แทนนายหมาด สมใจ
ในปี พ.ศ. 2515 ได้มีการเปลี่ยนแปลงสามผู้นำอีกครั้งเพื่อให้มีความเหมาะสมกับบทบาทหน้าที่ของ อิหม่าม คอเต็บ บิหลั่น จึงมีการเลือกตั้งบุคคลที่มีความเหมาะสม ดังนี้
นายบูสัน น้ำใส เป็นอิหม่าม แทนนายย่าบา เหมเส็ม
นายย่าบา เหมเส็ม เป็นคอเต็บ แทนนายดล ลันตัน
นายร่อเหม สมใจ เป็นบิหลั่น แทนนายบูสัน น้ำใส
ในช่วงนั้นประชากรและครัวเรือนมีมากเพิ่มขึ้น ทำให้มัสยิดคับแคบลงจึงคิดกันว่าต้องสร้างมัสยิดหลังใหม่แทนมัสยิดหลังเก่าเพื่อรองรับประชากรในอนาคต
ปี พ.ศ. 2516 นายหมาด เวลาดี (โต๊ะสูหมาด)ได้สละอุทิศ (วากับ)ที่ดินประมาณ 2 ไร่ ตั้งอยู่ติดถนนใหญ่ สายเกาะลันตา – ห้วยน้ำขาว ซึ่งอยู่ใจกลางชุมชน เพื่อเป็นสถานที่ก่อสร้างมัสยิดหลังใหม่ คณะกรรมการมัสยิดจึงได้มีการประชุมเพื่อหาแนวทาง งบประมาณในการดำเนินการและแจ้งสัปบุรุษทราบ ด้วยแรงศรัทธามัสยิดหลังใหม่จึงแล้วเสร็จ
ในปี พ.ศ. 2526 อาคารมัสยิดหลังดังกล่าวสร้างด้วยวัสดุไม้ ไม่ทนทานและเป็นเหยื่อของปลวก เริ่มทรุดโทรมตามสภาพประกอบกับประชากรที่ค่อยๆเพิ่มจำนวนขึ้นทุกปี ทำให้มัสยิดเริ่มคับแคบอีกครั้ง ดังนั้นจึงได้มีการประชุมเพื่อจะสร้างมัสยิดที่แข็งแรงทนทานขึ้น สถานที่ก่อสร้างอยู่บริเวณใกล้เคียงกัน
ในปีต่อมาทางมัสยิดได้จัดงานเพื่อหารายได้สมทบทุนก่อสร้างมัสยิดหลังใหม่ โดยดำเนินการสร้างมาเรื่อยๆ และยังคงใช้มัสยิดหลังเก่าเพื่อปฏิบัติศาสนกิจ จนมัสยิดหลังใหม่แล้วเสร็จเมื่อ ปี พ.ศ. 2534 หลังจากนั้นได้มีการพัฒนาอาคารและสถานที่ขึ้นเป็นลำดับ
ต่อมาปี พ.ศ. 2542 ได้มีการเปลี่ยนแปลงตำแหน่งอีกครั้ง เนื่องจากนายย่าบา เหมเส็ม ได้ขอลาออกจากตำแหน่งคอเต็บ และได้แต่งตั้งนายสมเดช คล่องแคล่ว เป็นคอเต็บแทน
ต่อมาปี พ.ศ. 2554 นายร่อเหม สมใจ ขอลาออกจากตำแหน่งบิหลั่นเนื่องปัญหาสุขภาพ คณะกรรมการจึงแต่งตั้งนายยูโสบ สมใจ เป็นบิหลั่นแทนจนถึงปัจจุบัน
ปัจจุบันมัสยิดบ้านขุนรายามีงานประจำปีที่ชื่อว่า งานสายธารแห่งศรัทธาสู่ขุนรายาสามัคคี และคาดว่าจะมีไปเรื่อยๆตราบที่ความสามัคคียังคงอยู่ สายธารแห่งศรัทธาก็จะยังคงหลั่งไหลสู่ขุนรายาตลอดไป